Jan Kurdwanowski "Mrówka na szachownicy"

Tytuł: "Mrówka na szachownicy"

Autor: Jan Kurdwanowski

Wydawnictwo: Filtry

Ilość stron: 384

Data wydania: 07-08-2024

Moja ocena: 8/10

 

"Mrówka na szachownicy" Jana Kurdwanowskiego to książka, która opowiada o wspomnieniach powstańca warszawskiego. Wydana przez wydawnictwo Filtry, w twardej oprawie i dużym formacie, przy dość niewielkim druku, czyta się ją powoli, ale z wielkim przejęciem. Autor, z wykształcenia lekarz i były powstaniec, po wojnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Swoje wspomnienia spisał wiele lat później, choć pomysł napisania książki nosił w sobie od dawna.

Kurdwanowski przedstawia wizję powstania w sposób niezwykle realistyczny, łącząc poetycki język pełen metafor z surowością wojennych realiów. Oczami autora obserwujemy starcia na ulicach i podwórkach, niedostatek broni u powstańców, brak przygotowania do akcji, ale również ogromną determinację i pragnienie walki o wolność. Zachwycająca malowniczość opisów przeplata się z brutalnymi scenami wojny. Na chwilę widzimy unoszący się kurz tworzący bajkowe kształty, by zaraz potem dostrzec zniszczenia po jego opadnięciu.

Autor niezwykle szczegółowo opisuje swoje przeżycia, wspominając na przykład, jak szedł zgłosić się do walki bez skarpet, czy jak zacinał mu się mechanizm w karabinie, co zmuszało go do samodzielnego radzenia sobie z usterką. Kurdwanowski łączy rolę uczestnika i obserwatora wydarzeń. Widzimy to, co się dzieje jak na filmie, i czytamy jego przemyślenia na temat tych wydarzeń. Dzięki opisom wszystkich zmysłowych wrażeń – smaku, słuchu, węchu, dotyku – możemy w pełni wczuć się w sytuację autora.

To książka zarówno historyczna, jak i osobista. Kurdwanowski opisuje wydarzenia z perspektywy mrówki na szachownicy walk ulicznych – nie widzi ich z lotu ptaka jak lotnicy, lecz jako jeden z wielu ma ograniczone pole widzenia, które jednak oddaje z niezwykłą szczegółowością. Książka wciąga czytelnika, wywołując silne emocje i zachęcając do zgłębiania historii powstania warszawskiego.

Choć autor opisuje wydarzenia znane z innych książek o powstaniu, jak na przykład wybuch czołgu-pułapki i jego skutki, robi to w sposób, który sprawia, że nawet te dobrze znane fakty czyta się z zainteresowaniem.

"Mrówka na szachownicy" mogłaby z powodzeniem dołączyć do kanonu lektur szkolnych, stanowi bowiem wyjątkowe dzieło, zarówno z literackiego, jak i historycznego punktu widzenia.

Tekst i zdjęcie: Anna Dyczko, Międzyczas

https://linktr.ee/annadyczko_mczas

https://www.facebook.com/M-czas-103770337714212

https://www.instagram.com/annadyczko_mczas

https://www.wattpad.com/user/AnnaDyczko

https://www.tiktok.com/@anna_dyczko