Międzyczas: Anna Dodziuk "Wstyd. Jak nie pozwolić, żeby zatruwał nam życie"

Tytuł: "Wstyd. Jak nie pozwolić, żeby zatruwał nam życie"

Autor: Anna Dodziuk

Wydawnictwo: Mando

Ilość stron: 192

Data wydania: 19-03-2025

Moja ocena: 8/10

Wstyd to uczucie głęboko związane z doświadczeniem odsłaniania się przed innymi, ale też przed samym sobą. Wiąże się z zespołem reakcji psychicznych i fizycznych, które trudno czasem uchwycić czy nazwać. Anna Dodziuk tłumaczy, że wstyd nie jest tym samym co poczucie winy. Osoba doświadczająca wstydu myśli o sobie źle, mimo że często nie zrobiła niczego niewłaściwego.

Wstyd bardzo często dotyczy wyglądu, ciała, zdrowia, emocji, osiągnięć, płci, historii osobistej czy przynależności społecznej. Wiąże się z lękiem przed oceną. Może pojawić się w relacjach rodzinnych, szkolnych, zawodowych, a jego korzenie sięgają często dzieciństwa. Wtedy otrzymywaliśmy niejasne sygnały, których nie umieliśmy zrozumieć, dlatego dziś często nie rozpoznajemy wstydu i nie przyznajemy się do niego, nawet przed samym sobą. Wstydzimy się wstydu.

Autorka zwraca uwagę, że chociaż wstyd może mieć motywującą stronę (np. gdy myślimy „stać mnie na więcej”), to na ogół działa destrukcyjnie. Niszczy poczucie własnej wartości, prowadzi do zamknięcia się w sobie i odsunięcia się od innych. Czasem skutkuje ucieczką w używki, jak alkohol. Innym razem wyparciem, wycofaniem, złością, perfekcjonizmem, potrzebą wywyższania się czy poniżania innych. Wszystkie te strategie obronne mają wspólny mianownik: odcinają nas od siebie samych, od naszych emocji i potrzeb.

Ważną częścią książki jest rozdział poświęcony relacji między wstydem a uzależnieniem. Dodziuk pokazuje, jak choroba alkoholowa i wstyd mogą się nawzajem napędzać - alkohol pozornie koi ból, ale pogłębia poczucie wstydu, co prowadzi do jeszcze większego uzależnienia.

Autorka proponuje konkretne sposoby, które mogą pomóc w przezwyciężeniu wstydu. Wśród nich wymienia:

– znalezienie sojusznika, przyjaznej osoby, która nas wspiera i kibicuje nam,

– stosowanie symbolicznych gestów odzyskiwania godności,

– konkretne nazywanie i weryfikowanie swoich przekonań, np. zamiana myśli „nikt mnie nie lubi” na pytanie: „czy to rzeczywiście prawda?”.

Droga do uzdrowienia prowadzi przez uznanie, że wstyd jest naszym problemem. Trzeba pogodzić się z jego obecnością, nauczyć się go oswajać i minimalizować jego wpływ. Szczerość, godność i bliskość z innymi to najskuteczniejsze lekarstwa. Gdy otwarcie mówimy o swoim wstydzie, zaczynamy naprawdę słyszeć siebie.

Anna Dodziuk pokazuje, że nawet jeśli żyjemy w zawstydzającym społeczeństwie, możemy dzięki relacjom z innymi stworzyć wokół siebie przestrzeń pełną szacunku i godności. Autorka porusza temat rzadko omawiany otwarcie, a przecież tak powszechny. Książka uczy, że wstyd nie musi nas definiować, że można go zrozumieć, oswoić i odzyskać poczucie własnej wartości. Autorka nie tylko analizuje mechanizmy wstydu, ale też proponuje konkretne strategie, które można zastosować w codziennym życiu. Warto sięgnąć po książkę, aby odkryć je samemu.