Lisa Genova "Zrozumieć pamięć. Jak pamiętamy i dlaczego zapominamy"

Tytuł: "Zrozumieć pamięć. Jak pamiętamy i dlaczego zapominamy"

Autor: Lisa Genova

Wydawnictwo: Filia

Ilość stron: 304

Data wydania: 02-06-2021

Moja ocena: 10/10 

Lisa Genova jest neurobiolożką i autorką powieści "Motyl" o kobiecie chorej na Alzheimera. Jeśli jeszcze nie czytałaś - polecam! Osobiście uwielbiam wszystkie jej książki. Do tej pory miałam okazję poznać także "Lewą stronę życia", o kobiecie, której mózg wyłączył jedną stronę świata oraz "Kochając syna" o autystycznym chłopcu. Te powieści pozwalają lepiej poznać ludzi cierpiących na różne przypadłości, uczą empatii i zrozumienia.

Lisa od dziesięciu lat opowiada o tym jak działa ludzki umysł, w jaki sposób zapamiętujemy i dlaczego zapominamy. Nasz mózg to wspaniała maszyna, potrafi selekcjonować informacje i skupiać się na tych szczególnie istotnych.

Pamiętasz tekst ulubionej piosenki, ale nie możesz sobie przypomnieć hasła do wi-fi lub daty rocznicy ślubu i przez wiele minut szukasz samochodu na podziemnym parkingu przy centrum handlowym. Czy to była strefa C czy D? Zielona czy niebieska? Delfin czy motylek? To ostatnie chyba najłatwiej zapamiętać.

Przed chwilą szukałam telefonu, którego użyłam jako zakładki kiedy pies zaczął ganiać się z kotem i demolować kuchnię. O ilu rzeczach ty dziś zapomniałaś? Nie martw się. 

"W większości przypadków zapominanie nie jest problemem wymagającym naprawienia."

"Choć pamięć rządzi, ma w sobie coś z głupca."

 

Dzięki tej książce możesz zrozumieć pamięć i przestać się bać zapominania.

Dowiesz się jak powstają wspomnienia i w jaki sposób je przywołujemy.

Przekonasz się co jest kluczem do ich otworzenia.

To hipokamp splata oddzielne wrażenia w spójne wspomnienia, które są przechowywane na całej przestrzeni mózgu. Kiedy sobie coś przypominamy aktywujemy różne elementy tej informacji w różnych jego obszarach.

Pamięć dzieli się na krótko i długotrwałą. Krótkotrwała przechowuje informacje na tyle długo, byś zdążył je wykorzystać (zakuć, zdać, zapomnieć). Jeśli powtórzysz informację wystarczająco wiele razy, zostanie ona uznana za ważną, i przeniesiona do hipokampu. Mózg nie jest zainteresowany rzeczami nudnymi, dlatego tak trudno nam  nauczyć się w szkole przedmiotu, który nie budzi naszego entuzjazmu. Na szczęście wynaleziono mnemotechniki - narzędzia ułatwiające zapamiętywanie. 

***

Czy wiesz, że twoje wspomnienia mogą być nieprawdziwe? Zanim zostaną utrwalone w pamięci, kiedy jeszcze są świeże, są bardzo podatne na twórczą korektę. Zmiany zostają nadpisane, jak w pliku w komputerze. Tym sposobem możemy pamiętać coś, czego nigdy nie doświadczyliśmy.

Czasami nie możemy przypomnieć sobie słowa, które znamy i jest gdzieś tuż tuż, już prawie je mamy, ale ucieka. Mnie się to zdarza kiedy jestem niewyspana. Myślisz " to słowo na pewno było na r", tymczasem "r" jest w środku. Mózg podsyła błędne informacje. Chce pomóc, ale się myli. Na szczęście jest Google.

Często boimy się, że te problemy to spadek wydajności pamięci związany z wiekiem, mamy przed oczami przerażającą wizję Alzheimera. Żeby się uspokoić możesz spróbować sobie przypomnieć jakąś ogólnie znaną informację, jak stolica państwa lub nazwisko wokalisty popularnego zespołu. Możesz też skorzystać z kwestionariusza zawartego w książce Lisy Genovy.

***

Nasz wspomnienia dosłownie zaciera czas i jest to naturalny proces. Zdolność zapamiętywania pogarsza się z wiekiem, lecz jest dobra wiadomość: można ją ćwiczyć, jak mięśnie. Starości nie unikniesz, jednak to czy utrzymasz ważne informacje w umyśle zależy w dużej mierze od ciebie.

Zapominanie jest ważne i potrzebne. To usuwanie plików cookie z mózgu. Nie wszystkie informacje są nam potrzebne a nawet większość nie jest.

Co jadłaś na obiad tydzień temu? A miesiąc?

***

Z książki dowiemy się kiedy możemy zacząć obawiać się Alzheimera i jak zapobiegać rozwojowi tej podstępnej choroby.

W ostatnim rozdziale, "Paradoks pamięci", autorka podaje praktyczne sposoby na lepsze zapamiętywanie.

Wiesz jakim cudem zapamiętuję tyle z przeczytanych książek? Robię notatki, piszę o nich i utrwalam wspomnienia. Najlepiej pamiętam te, które obudziły wiele emocji. No i używam wyobraźni. To, co czytam, wyświetla mi się w głowie jak film. Dlatego tak trudno mi było wkuwać suche regułki, nazwiska i daty w szkole. Zero emocji i powiązań. 

Scen z "Będziesz na to patrzył" Magdy Rem (tylko dla ludzi o mocnych nerwach) nie zapomnę chyba nigdy a książkę czytałam dobre parę lat temu, jeszcze zanim zaczęłam pisać recenzje. Też mam córkę i to, co się tam wydarzyło, taki poziom okrucieństwa, jest dla mnie, jako matki, nie do pojęcia.

Szokujące sceny przemocy błyskawicznie utrwalają się w pamięci. Na pewno trudniej mi będzie zapamiętać fabułę romansów, bo sceny miłosne są powtarzalne. Tu potrzebuję jak najwięcej szczegółów: jakieś nietypowe hobby, ciekawy zawód, odmienny wygląd bohaterów, ich przyjaciele, rodzina.

"Luna" była pilotem śmigłowca. Nie znam innej książki, która opowiadałaby o kobiecie wykonującej ten zawód.

Kate z "Promyczka" umierała na raka. Jest to bardzo smutne, ale charakterystyczne, nie da się zapomnieć.

W powieściach Jodi Picoult każdego z bohaterów wyróżnia coś wyjątkowego.

Z kolei Ania z Zielonego Wzgórza była ruda i nosiła moje imię. Moja siostra oglądała ten film setki razy, jeszcze na kasetach VHS.

***

Książka Lisy Genovy naprawdę pozwala zrozumieć pamięć. Autorka pisze w sposób lekki i zrozumiały, podpiera swoje wywody przykładami z życia i podaje konkretne sposoby na ćwiczenie umysłu. Dzięki niej możemy zapanować nad zapominaniem. Istotna jest także profilaktyka: dobra dieta i odpowiednia ilość snu. Polecam tę publikację każdemu, kogo interesuje podana w tytule tematyka. Sięgnijcie także po powieści obyczajowe autorki, bo warto. 

Dziękuję wydawnictwu Filia za egzemplarz książki.

Tekst i zdjęcie: Anna Dyczko, Międzyczas

https://www.facebook.com/M-czas-103770337714212

https://www.instagram.com/annadyczko_mczas

https://www.wattpad.com/user/AnnaDyczko