Międzyczas: Sylwia Winnik "Moc truchleje. Święta w cieniu wojny. Historie wigilijne 1939-1945"

poniedziałek, 8 grudnia 2025

Sylwia Winnik "Moc truchleje. Święta w cieniu wojny. Historie wigilijne 1939-1945"

Tytuł: "Moc truchleje. Święta w cieniu wojny. Historie wigilijne 1939-1945"

Autor: Sylwia Winnik

Wydawnictwo: Mando

Ilość stron: 264

Data wydania: 29-10-2025

Moja ocena: 10/10

„Moc truchleje” Sylwii Winnik to poruszająca opowieść o świętowaniu na przekór wojnie i opresji.

Lata 1939–1945.

Gdyby choinki, nieme i nieruchome świadkinie tamtych wydarzeń, potrafiły płakać z pewnością zalałyby się łzami. Ten kontrast robi w tych historiach największe wrażenie. Święta, które zwykle kojarzą się z radością, tu stają się czasem skrajnego bólu: pod obozową choinką żałobny stos, w mieście drzewko patrzące na „rozwałkę”.

A jednak ludzie wciąż pragnęli choć odrobiny normalności w nienormalnych czasach. Dzielili się kawałkiem chleba, ozdabiali swoje drzewka przedmiotami, które dziś uznalibyśmy za śmieci, byle coś błyszczało. Prowizorka, tęsknota i ogromna potrzeba nadziei. To świętowanie, choć skromne, jest szczególnie wzruszające, bo wypływało prosto z serc.

Więźniarki organizowały w obozie pasterkę, ryzykując bardzo wiele. Obowiązywał zakaz mówienia po polsku. Mimo nieludzkich warunków odbywały się jednak uroczyste Wigilie z prowizoryczną szopką, ozdobami i kolędami. Autorka opisuje jedną z takich Wigilii z 1944 roku, kiedy esesmani, świadomi nadchodzącej klęski, przymykali oczy na obchody Bożego Narodzenia.

Książka jest bolesna, tym bardziej że oparta na faktach, ale Sylwia Winnik opowiada te historie z ogromnym współczuciem i empatią. Wzrusza determinacja ludzi, którzy nie rezygnowali z tradycji nawet w najcięższych okolicznościach, traktując ich pielęgnowanie jako formę buntu i zachowania godności mimo realnego ryzyka.

Na końcu książki znajdziemy przepisy wigilijne z czasów wojny, m.in. pierogi z samymi ziemniakami, bo w biedzie to właśnie one królowały na stołach, także pod postacią babki ziemniaczanej. Całość uzupełniają autentyczne ilustracje ze zbiorów prywatnych i muzealnych.