Międzyczas: Katarzyna Stachowicz "Neuronawyki. Jak dzięki neuroplastyczności zmienić swój mózg"

Tytuł: "Neuronawyki. Jak dzięki neuroplastyczności zmienić swój mózg"

Wydawnictwo: Emocje Plus Minus

Ilość stron: 264

Data wydania: 15-10-2025

Moja ocena: 8/10

„Neuronawyki. Jak dzięki neuroplastyczności zmienić swój mózg” Katarzyny Stachowicz to nie tylko praktyczny poradnik o tym, jak kształtować nowe nawyki. To również przystępne wprowadzenie w podstawy funkcjonowania ludzkiego mózgu. Autorka wyjaśnia, jak powstają nowe ścieżki neuronalne i które części mózgu odpowiadają za konkretne procesy, lecz robi to z umiarem, w sposób zrozumiały dla każdego, bez nadmiaru specjalistycznego słownictwa.

Książka napisana jest lekkim, przystępnym językiem. Jeśli chcecie szybko sprawdzić, o czym jest dany rozdział, warto zacząć od zamieszczonych na końcu każdego z nich podsumowań, które świetnie porządkują wiedzę i pomagają ją zapamiętać. Gdy już je przejrzycie, zdecydowanie warto przeczytać całość.

Autorka przywołuje liczne badania naukowe, a jednocześnie pokazuje, jak zagadnienia związane z kreatywnością czy empatią odnajdziemy także w kulturze popularnej. Wspomina choćby o Stowarzyszeniu Umarłych Poetów, Buntowniku z wyboru czy o innowacyjnym podejściu pewnego zespołu rockowego, który wplótł w swoje utwory dźwięki tła (dziś możemy je porównać z popularnym ASMR).

Ważnym atutem książki są praktyczne ćwiczenia umieszczone w ramkach przy każdym rozdziale. To dzięki nim czytelnik może od razu zacząć wdrażać nowe nawyki, zgodne z tym, jak rzeczywiście funkcjonuje mózg.

Autorka pokazuje neuroplastyczność w działaniu: przytacza badania osób po udarach, które potrafiły kontrolować ruchy samą myślą, a także przykłady gier sterowanych aktywnością mózgu. To dowód, że zmiana jest możliwa przez całe życie. Nawyki powstają powoli, dlatego kluczem jest metoda małych kroków i systematyczność. Wystarczy jedna pompka po przebudzeniu albo minuta czytania dziennie. Te niewielkie działania z czasem „rozrastają się” w trwałe przyzwyczajenia. Najważniejsze to zacząć, a cele formułować realistycznie: zamiast „napiszę książkę”, lepiej „dziś zrobię szkic rozdziałów”. Takie podejście skutecznie zmniejsza prokrastynację.

Pomocne jest także tworzenie kontekstu wspierającego nowe nawyki - trzymanie potrzebnych rzeczy w zasięgu wzroku ułatwia ich regularne używanie. Sama trzymam przy łóżku stos książek do pilnej recenzji, więc od rana wiem, czym się zająć.

Mózg lubi małe, lecz częste zadania. Wspierają go: praktyki mindfulness, medytacja (wystarczy 10 minut dziennie),ruch i aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w składniki wspierające produkcję dopaminy, joga, tai chi, łamigłówki (ostatnio uzależniłam się od krzyżówek na telefonie ) oraz nieprzewidywalna muzyka. Jedno z ćwiczeń polega na stworzeniu playlisty z utworów pochodzących z różnych epok; dzięki temu zaskoczony mózg rozwija kreatywność. Autorka podkreśla również znaczenie odpoczynku, snu i relacji społecznych.

Ciekawym wątkiem jest współpraca dwóch sieci mózgowych: trybu domyślnego, który odpowiada za wędrujące myśli, oraz sieci kontroli wykonawczej, odpowiedzialnej za zadania. Rutyna i kreatywność wcale się nie wykluczają, wręcz przeciwnie, uzupełniają się. Wielcy twórcy najpierw pozwalali sobie na swobodne pomysły, a dopiero potem sprawdzali je w praktyce. Autorka przypomina też, że jesteśmy istotami społecznymi, a brak kontaktów prowadzi do zaniku niektórych połączeń neuronalnych. Wspólne cele i dobre relacje sprzyjają tworzeniu pozytywnych nawyków, podobnie jak kształtowanie optymistycznego myślenia i na to również znajdziemy w książce konkretne ćwiczenia.

Zaskakujące jest także to, jak duży wpływ na mózg ma medytacja i szeroko rozumiana duchowość. Osoby rozwijające tę sferę mają mniejszą skłonność do depresji. Autorka zwraca uwagę, że środowisko, w którym budujemy nawyki, musi być dopasowane do naszej osobowości: inne strategie sprawdzą się u introwertyków, inne u ekstrawertyków, choć każdy z nas potrzebuje kontaktów społecznych.

To cenna książka dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z neuroplastycznością i chcą wiedzieć, jak skutecznie się uczyć oraz zmieniać swoje codzienne przyzwyczajenia. Przystępna, praktyczna i inspirująca.